Stroming waarbij alleen observeerbaar gedrag als onderzoeksobject wordt beschouwd
In de psychologie zijn er verschillende stromingen die zich richten op het bestuderen van menselijk gedrag en de processen die hieraan ten grondslag liggen. Een van deze stromingen is die waarbij alleen observeerbaar gedrag als onderzoeksobject wordt beschouwd. Deze stroming legt de nadruk op het observeren en analyseren van gedrag dat direct waarneembaar is, in plaats van het bestuderen van interne processen zoals gedachten en emoties.
Binnen deze stroming wordt ervan uitgegaan dat gedrag het resultaat is van stimuli uit de omgeving en dat het mogelijk is om gedrag te voorspellen en te verklaren door enkel te kijken naar de observeerbare reacties op deze stimuli. Dit betekent dat interne processen zoals gedachten en gevoelens buiten beschouwing worden gelaten, omdat deze niet direct waarneembaar zijn.
Een van de bekendste voorbeelden van deze stroming is het behaviorisme, dat stelt dat gedrag aangeleerd wordt door middel van beloningen en straffen en dat alle gedragingen het resultaat zijn van conditionering. Volgens het behaviorisme is het mogelijk om gedrag te veranderen door de omgeving te veranderen en de juiste stimuli aan te bieden.
Een ander voorbeeld van deze stroming is de observatie van diergedrag in het wild, waarbij wetenschappers en onderzoekers gedrag bestuderen zonder de dieren te verstoren of te beïnvloeden. Door enkel te observeren en notities te maken van het gedrag van dieren, kunnen zij patronen en trends ontdekken en hypotheses formuleren over de oorzaken van bepaald gedrag.
Hoewel deze stroming waarbij alleen observeerbaar gedrag als onderzoeksobject wordt beschouwd veel waardevolle inzichten heeft opgeleverd in de psychologie, zijn er ook kritieken op te geven. Zo wordt er vaak betoogd dat door enkel te focussen op observeerbaar gedrag, belangrijke informatie over de interne processen die ten grondslag liggen aan gedrag verloren gaat. Daarnaast kan het lastig zijn om complex gedrag en emoties en gedachten die niet direct waarneembaar zijn te begrijpen en te verklaren.
Al met al biedt deze stroming een interessante invalshoek voor het bestuderen van menselijk gedrag en diergedrag, maar het is belangrijk om ook oog te hebben voor de interne processen die hieraan ten grondslag liggen. Een holistische benadering waarbij zowel observeerbaar gedrag als interne processen worden meegenomen, biedt wellicht de meest complete en diepgaande inzichten in menselijk gedrag.